Czym są aminokwasy i jak działają?

Aminokwasy to kluczowe składniki budujące białka i tkanek organizmu. Biorą udział w procesie regeneracji, produkcji enzymów, hormonów i neuroprzekaźników. Dzielą się na egzogenne (dostarczane z dietą) oraz endogenne (syntetyzowane przez organizm), a ich właściwy poziom wspiera odporność, metabolizm i kondycję fizyczną.

 

Aminokwasy egzogenne i endogenne – podstawowe różnice

Aminokwasy egzogenne

To związki, których organizm nie wytwarza sam – np. leucyna, lizyna, walina, tryptofan. Muszą być dostarczane z żywnością lub suplementami.

Aminokwasy endogenne

Glutamina, alanina, glicyna – organizm syntetyzuje je samodzielnie, ale ich zapotrzebowanie może wzrosnąć w stanach chorobowych lub po wysiłku.

Aminokwasy warunkowo niezbędne

Arginina, cysteina, tyrozyna – warto je suplementować przy intensywnym wysiłku, rekonwalescencji lub osłabieniu organizmu.

 

Najważniejsze aminokwasy – korzyści i zastosowanie

BCAA (leucyna, izoleucyna, walina)

• Wspierają regenerację mięśni i ograniczają ich rozpad*

• Poprawiają wytrzymałość i komfort podczas treningu*

L‑glutamina

• Wzmacnia odporność i funkcję jelit*

• Wspomaga regenerację po wysiłku*

L‑tryptofan

• Prekursor serotoniny i melatoniny – wspiera nastrój i sen*

L‑arginina

• Wspiera krążenie i produkcję tlenku azotu – korzystne dla wydolności*

Glicyna i tauryna

• Wspomagają detoksykację, regenerację i równowagę elektrolitową*

*Na podstawie tradycyjnego stosowania lub oświadczeń EFSA.

 

Kto powinien stosować suplementację aminokwasów?

Grupa użytkowników	Dlaczego warto stosować aminokwasy
Sportowcy i osoby aktywne	Regeneracja mięśni, wsparcie wytrzymałości
Osoby starsze	Utrzymanie masy mięśniowej, wspomaganie metabolizmu
Weganie i wegetarianie	Uzupełnienie egzogennych aminokwasów
Osoby w rekonwalescencji i stresie	Wsparcie dla odporności i regeneracji

 

 

Formy, dawkowanie i bezpieczeństwo

Formy przyjmowania

Proszki – szybka skuteczność (idealne przy treningu); kapsułki/tabletki – wygoda w codziennym stosowaniu; mieszanki EAA/BCAA – kompleksowe wsparcie.

Przykładowe dawkowanie:

• BCAA: 5–10 g dziennie

• L‑glutamina: 5–10 g dziennie

• L‑tryptofan: 250–500 mg wieczorem

• L‑arginina: 2–4 g przed aktywnością

Nadmierne dawki mogą obciążać nerki i wątrobę – stosuj się do zaleceń EFSA i producenta.

 

Czy aminokwasy są bezpieczne?

Tak – przy stosowaniu w zalecanych dawkach są dobrze tolerowane. Jednak osoby z chorobami nerek, wątroby lub przyjmujące leki powinny skonsultować się z lekarzem.

 

FAQ – najczęściej zadawane pytania

1. Czy mogę stosować kilka aminokwasów jednocześnie?

Tak – dobierając BCAA, glutaminę i argininę można uzyskać wszechstronne wsparcie.

2. Kiedy poczuję efekty?

Pierwsze rezultaty po 1–2 tygodniach, pełne efekty po 4–8 tygodniach.

3. Czy są odpowiednie dla wegan?

Tak – jeśli pochodzą z fermentacji mikrobiologicznej i nie zawierają żelatyny.

4. Czy zastępują białko?

Nie – uzupełniają dietę wysokobiałkową, ale nie są jej substytutem.

5. Czy mogą zaszkodzić zdrowiu?

Przy nadmiarze mogą obciążać nerki – stosuj tylko zalecane dawki.

6. Czy można je łączyć z innymi suplementami?

Tak – dobrze współpracują z kreatyną, witaminami, minerałami i adaptogenami.